Persoonlijke competenties

Jij als gastouder

Jij als gastouder | Persoonlijke competenties

Als ViaViela gastouder werk je vanuit de vier pedagogische basisdoelen van prof. J.M.A. Riksen Walraven zoals genoemd in de Wet Kinderopvang. Deze doelen vormen tevens de basis voor het pedagogisch beleid van ViaViela. ViaViela ondersteunt je met tools die je helpen de vier basisdoelen en het pedagogisch beleid in de praktijk te brengen. Zo werken we met een pedagogisch werkplan in de vorm van het pedagogisch kwaliteitshuis.

De eerste kamer ... 


Inhoud

Binnen jouw opvang heb je speciale aandacht voor de ontwikkeling van je opvangkinderen. Je biedt hen de mogelijkheid zich in een eigen tempo en vanuit eigen talenten, voorkeuren en behoeften te ontwikkelen en ontplooien. Hier vind je informatie om je opvangkinderen nog gerichter te stimuleren bij het ontwikkelen van persoonlijke competenties (basisdoel 2). Daarnaast hebben we binnen dit thema twee activiteiten voor je klaargezet waarmee jij direct binnen jouw opvang aan de slag kan.


Eigen persoonlijkheid

Met de ontwikkeling van persoonlijke competenties bedoelen we dat kinderen een eigen persoonlijkheid ontwikkelen, met eigen persoonskenmerken zoals veerkracht, zelfstandigheid, zelfvertrouwen en flexibiliteit. Deze competenties stellen kinderen uiteindelijk in staat om problemen op de juiste manier aan te pakken en zich aan te passen aan veranderingen.


Brede ontwikkeling

We spreken van competenties binnen vier ontwikkelingsgebieden. Deze gebieden hangen met elkaar samen en beïnvloeden elkaar. Ze vormen samen de brede ontwikkeling:


De motorische en sensomotorische (zintuiglijke) ontwikkeling vormen de basis voor alle andere ontwikkelingsgebieden. Alle kinderen tussen nul en vier jaar maken op dit gebied dezelfde ontwikkeling door met dezelfde mijlpalen. Wel is het zo dat elk kind deze ‘stappen’ zet op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo. Als gastouder ben jij een heel belangrijke factor bij het stimuleren van deze ontwikkeling. Jij biedt je opvangkinderen de gelegenheid en ruimte om te ontdekken en zo de motoriek en zintuigen te ontwikkelen. Dit ontdekken gebeurt door: bewegen, voelen, zien, ruiken, horen en proeven.

Sociaal-emotionele ontwikkeling is het proces waarbij kinderen leren om samen met anderen handelingen uit te voeren. Deze handelingen moeten zoveel mogelijk aansluiten bij de individuele en sociale behoeften. Als gastouder is het jouw doel om sociale interacties tussen een kind, jouzelf en de andere kinderen te bevorderen. Hierin geef jij zelf het goede voorbeeld: jij handelt en reageert zoals je dat bij de kinderen ook graag zou zien. Kinderen zien jou als hun grote voorbeeld en leren veel door jou te observeren én te imiteren.

Met de cognitieve ontwikkeling bedoelen we de verstandelijke ontwikkeling van kinderen. Kinderen zijn spontaan en van nature nieuwsgierig. Ze experimenteren en onderzoeken graag. De eerste twee jaren verloopt de verstandelijke ontwikkeling dan ook razendsnel. Baby’s reageren direct op wat ze horen en zien. Het is heel belangrijk om kinderen te volgen in hun ontwikkeling en te reageren op wat ze doen of willen. Laat je opvangkinderen veel doen, uitproberen en ontdekken. Uiteraard wel op een veilige manier. Probeer ze te stimuleren door samen liedjes te zingen en beweegspelletjes te doen.

De mens is een sociaal wezen. Communicatie en interactie staan daarbij centraal. Als gastouder zorg jij ervoor dat deze interactie op gang wordt gebracht. Jouw taalaanbod is erg belangrijk voor je opvangkind. Daarbij is het niet alleen belangrijk om veel te praten en benoemen, maar ook dat je dit goed doet. Verwoord van begin af aan alles wat het kind doet of waar het bij betrokken is. Zo stimuleer je het taalbegrip van je opvangkind. Praten met een kind is anders dan met een volwassene, pas je taalgebruik daarom aan: praat langzamer, duidelijk, met een overdreven intonatie en maak de zinnen niet te lang. Gebruik -zeker bij heel jonge kinderen- eenvoudige woorden. Wel is het belangrijk om grammaticaal correct te praten, anders neemt je opvangkind jouw taalfoutjes over.


Jouw kwaliteitshuis

Jij kunt als gastouder de ontwikkeling van persoonlijke competenties van je opvangkinderen stimuleren. 

Hierbij spelen verschillende aspecten een rol:


Jonge kinderen leren door te spelen. Ze kijken naar wat anderen doen en doen dat na. Ze proberen hoe iets werkt en leren al doende hoe het moet. Daarbij blijven ze volhouden tot het lukt. Kinderen ontwikkelen zich door onbewust datgene te kiezen waardoor ze een volgende stap in hun ontwikkeling maken

"Zone van naaste ontwikkeling"

Dit is een uitspraak die voortbouwt op de theorieën van de ontwikkelingspsycholoog Vygotsky. Hij maakt onderscheid tussen wat een kind kan bereiken zonder hulp en met hulp. Hij benoemt daarbij het actuele ontwikkelingsniveau: datgene wat een kind zelfstandig kan bereiken, en de zone van naaste ontwikkeling: datgene wat een kind kan bereiken als hij hulp krijgt van jou als gastouder of van een kind dat al verder is in zijn ontwikkeling.

Jij kunt je opvangkind op allerlei manieren aanmoedigen of prikkelen, zodat het nieuwe vaardigheden leert beheersen die het zonder jouw hulp niet of pas later zou leren. Zo breng je als gastouder je opvangkind in de zone van de naaste ontwikkeling. In de ontwikkelingsstimulering sluit je aan bij het tempo van je opvangkind en dat waar zijn aandacht op dat moment naar toe gaat. Om recht te doen aan de eigenheid van je opvangkind en goed bij zijn ontwikkeling aan te kunnen sluiten, breng je deze in kaart met behulp van ons eigen observatie-instrument ‘Dit ben ik!’

Binnen je opvang geef jij je opvangkinderen de ruimte en gelegenheid om zelf te ontdekken wat hun (on)mogelijkheden zijn. Deze dynamiek van onderzoeken, ontdekken, spelen en herhalen is een belangrijk aandachtspunt in de talentontwikkeling. Je kijkt gericht naar ieder kind: waar is het mee bezig, waar gaat de aandacht naartoe en op welke manier onderzoekt het kind? Hier sluit je in de ontwikkelingsstimulering op aan. Talent kan zich ontwikkelen als je het ziet en er op ingaat. Het is belangrijk dat naast het kansen grijpen, kinderen in een uitdagende omgeving komen die mogelijkheden biedt en uitdaagt.

Meer informatie over de Zone van naaste ontwikkeling van Vygotsky, vind je in de theoretische verdieping van het pedagogisch beleid. Je vindt de theoretische verdieping in de kenniswijzer van Mijngastouderburo.


Activiteit 1

In de eerste activiteit leer je hoe je met behulp van observeren ouders en verzorgers van je opvangkinderen goed op de hoogte kunt houden over de ontwikkeling van hun kind.

Naar activiteit 1


Activiteit 2

Bij de tweede activiteit krijg je uitleg over interactief voorlezen en hoe je dit kunt toepassen binnen jouw opvang.

Naar activiteit 2