Sociale competenties

Als ViaViela gastouder werk je vanuit de vier pedagogische basisdoelen van prof. J.M.A. Riksen-Walraven zoals genoemd in de Wet kinderopvang. Deze doelen vormen de basis voor het pedagogisch beleid van ViaViela. ViaViela ondersteunt je met tools die je helpen de vier basisdoelen en het pedagogisch beleid in de praktijk te brengen. Zo werken we met een pedagogisch werkplan in de vorm van het Pedagogisch kwaliteitshuis.

Ga je mee naar de derde kamer op de eerste verdieping…

Binnen jouw opvang heb je aandacht voor de sociale ontwikkeling van je opvangkinderen. Onderdeel hiervan is de emotionele ontwikkeling. Jouw opvang is bij uitstek een plek waar kinderen spelenderwijs met en van elkaar kunnen leren over relaties, emoties, sociaal gedrag en over hoe je met elkaar omgaat. Ook bevat deze nieuwsbrief een praktische tipsheet over het helpen herkennen, benoemen en reguleren van emoties. En lees je meer over de mooiste boeken rond het thema ‘Samen spelen, samen delen’.

Sociale relaties bij de gastouder

Jouw opvang is voor je opvangkinderen een plek waar zij sociale relaties opbouwen met andere kinderen. Soms zijn de kinderen leeftijdsgenoten en sluiten hun belevingswerelden goed op elkaar aan. Maar er kan ook sprake zijn van een groter leeftijdsverschil, wat weer andere sociale vaardigheden vergt. Psycholoog Paul van Geert zegt hierover: ‘elk kind heeft eigen behoeftes, verlangens en belangen die het wil realiseren. Dit leidt tot een complex spel van onderlinge afstemming. Met ruzies, emoties, wisselende vriendschappen en met momenten van alleen of samen spelen. Uiteindelijk leidt het tot vaste en herkenbare patronen van onderling sociaal handelen. Dit proces organiseert zichzelf spontaan, volwassenen hoeven slechts af en toe tussenbeide te komen’.

Sociale relaties tussen kinderen komen dus vaak los van volwassenen, tijdens de dagelijkse bezigheden en in het vrije spel tot stand. Tijdens de opvang zijn er ook momenten waarop er gedrag van kinderen gevraagd wordt, dat zich minder snel van nature ontwikkelt. Denk hierbij aan: op je beurt wachten, luisteren naar elkaar en rekening houden met elkaars belangen en behoeften. Als gastouder ben jij in de ideale positie om kinderen te begeleiden bij deze sociale interacties.

Prosociaal gedrag

Prosociaal gedrag is gedrag gericht op de ander, met de bedoeling een ander bij te staan. Voorbeelden van prosociaal gedrag zijn: troosten, elkaar helpen, verzorgen, geruststellen, samenwerken, samen delen en begrip tonen voor elkaar. Vanaf de peuterleeftijd zijn kinderen steeds beter in staat tot prosociaal gedrag: ze voelen de behoefte van een ander steeds beter aan en willen graag helpen.

Hoe bevorder je prosociaal gedrag?

• Wijs je opvangkinderen op elkaars aanwezigheid

  Start de dag bijvoorbeeld met een liedje waarbij de kinderen elkaars namen mogen noemen. Benoem wie er is, en wie er eventueel ontbreekt. Of maak er een spelletje van en laat de kinderen een foto ophangen van de kinderen die er zijn.

• Geef zelf het goede voorbeeld

  Laat zien hoe je iets vriendelijk vraagt. Let hierbij op de woorden die je gebruikt én de toon waarop je je vraag stelt.

• Reageer positief wanneer een kind uit zichzelf prosociaal gedrag laat zien

  Benadruk dit gedrag en voorkom dat de aandacht vooral uitgaat naar negatief gedrag.

• Creëer mogelijkheden waarbij kinderen kunnen oefenen in samenwerken en samen delen.

  Door goed te observeren zie je kansen om kinderen een extra impuls te geven bij het samenwerken en het leren om samen te delen. Je kunt ze hierbij regelmatig observeren en ze gericht benaderen met het oog hierop. Je kunt hierbij ook rekening houden tijdens het plannen van activiteiten. Richt je hierbij op een bepaald kind of juist een groepje kinderen.

Jouw kwaliteitshuis

Als gastouder ben jij in je gedrag een voorbeeld voor de kinderen. Je bent vriendelijk, luistert naar de kinderen en brengt ze zoveel mogelijk met elkaar in contact. Je zorgt dat er een fijne sfeer heerst en dat er altijd positief wordt gecommuniceerd: je benoemt wat goed gaat en welk gedrag je graag wilt zien. Je doet dit dit door goed te observeren, complimentjes te geven over de dingen die goed gaan en bij te sturen waar nodig. Kinderen worden niet alleen gelaten in het oefenen, jij bent aan de zijlijn aanwezig en verrijkt het spel daar waar nodig. Je hebt oog voor de eigenheid van ieder kind en kan, door het bieden van verschillende soorten activiteiten, juist dát naar boven halen dat nodig is om ieder kind te laten stralen!