Jij als gastouder

Als gastouder ben jij de veilige basis voor het kind. Door gevoelig te reageren op signalen, te troosten bij verdriet en voorspelbaar aanwezig te zijn, bied je kinderen de zekerheid die ze nodig hebben. Jij zorgt voor een warme, liefdevolle omgeving waarin kinderen zich geborgen voelen en van waaruit ze durven te ontdekken. Dit kun je doen door bijvoorbeeld een sensitief- responsieve houding, door een vertrouwde relatie op te bouwen met het kind, door structuur en voorspelbaarheid en een vertrouwde relatie met de ouders van het kind.

Header Basisdoel 1 Emotionele veiligheid

De voordeur

De deur in je kwaliteitshuis staat symbool voor jou als gastouder in interactie met je opvangkinderen. De belangrijkste voorwaarde om op een fijne manier door de deur van jouw huis naar binnen te stappen, is veiligheid. We bespreken hoe jij ervoor kunt zorgen dat ieder kind zich veilig voelt, gezien wordt, zich gewaardeerd voelt en hoe je een veilige relatie opbouwt met je opvangkinderen. Ook delen we twee voorbeelden van eenvoudige activiteiten waarmee jij binnen jouw opvang direct aan de slag kunt!

Veilige hechting

Om zich te kunnen ontwikkelen, moet een kind zich -emotioneel- veilig en geborgen voelen. Dat is de basis. Dan pas kan het kind vol zelfvertrouwen de omgeving gaan ontdekken, ervaringen opdoen en zich spelenderwijs ontwikkelen. Als gastouder draag je bij aan de veilige basis waar vanuit het kind kan opgroeien tot een zelfstandig en evenwichtig individu met respect voor zichzelf en anderen. Kinderen die een veilige relatie opgebouwd hebben, ontwikkelen meer zelfvertrouwen en voelen dat ze de moeite waard zijn. Ze kunnen rekenen op jouw steun als gastouder. Vanuit deze veilige hechting kunnen kinderen zich hechten aan anderen en leren ze ook de ander te vertrouwen. Kinderen die veilig zijn gehecht kunnen later meestal op een positieve manier omgaan met leeftijdgenoten en zijn in staat om hechte vriendschappen op te bouwen.

Veerkracht

Naast zekerheid en zelfvertrouwen ontstaat er door veilige hechting ook veerkracht bij kinderen. Veerkracht ontstaat vanaf de geboorte door de verwachtingen die een kind ontwikkelt over de beschikbaarheid van anderen (vertrouwen) en de persoonlijke effectiviteit (zelfvertrouwen). Veerkrachtige kinderen reageren flexibel op problemen en spanningen, tonen hun emoties, maar zijn ook in staat deze een plek te geven en zich aan te passen. Ze zijn creatief en volharden in het vinden van oplossingen.

Kleine momenten, grote impact

Jij bent als gastouder de stabiele factor in jouw opvang en waarborgt de emotionele veiligheid van al je opvangkinderen door aan te sluiten bij de basisbehoeften van ieder kind. We raden je aan om minimaal 3 keer per dag 5 minuten 1 op 1 contact te hebben met ieder kind. Hierbij spelen verschillende aspecten een rol:

Een sensitief-responsieve houding
Een sensitief-responsieve houding betekent dat je openstaat voor de signalen die je opvangkind laat zien, deze goed interpreteert en er passend op reageert. Hierdoor zal je opvangkind zich begrepen, geaccepteerd en veilig voelen. Hoe sensitief-responsiever jij reageert, hoe beter het is voor de ontwikkeling van de cognitieve vaardigheden en taalvaardigheden van je opvangkind. Door jouw sensitieve reactie leert het verbanden te leggen tussen het eigen gedrag en het effect daarvan. Jouw erkenning van de intenties, belevingswereld en mogelijkheden van je opvangkind lokt een actieve inbreng uit. Het kind krijgt meer zelfvertrouwen en voelt zich vrij om de wereld te ontdekken en nieuwe dingen te proberen. Zo doet je opvangkind kennis en vaardigheden op.

Je reageert sensitief-responsief op je opvangkind door:
- Alert zijn op signalen van onveiligheid bij je opvangkind.
- Signalen kunnen zijn: dat het kind niet het contact met je aan wil gaan, weinig steun zoekt en/of weinig geneigd is om dingen zelfstandig te ondernemen.
- In te gaan op emoties van je opvangkind “Ik zie dat je verdrietig bent, klopt dat?”
- Te luisteren naar wat het kind zegt en hierop te reageren
- Niet bang te zijn om je eigen emoties aan je opvangkind te laten zien.

Een vertrouwde relatie met het kind
Heeft je opvangkind eenmaal een vertrouwde relatie met je opgebouwd? Dan vormt deze een goede basis om van daaruit te groeien, ontdekken en ontwikkelen. Het kind voelt zich veilig en geborgen, heeft het gevoel gezien te worden en er te mogen zijn.

Je bouwt aan een vertrouwde relatie door:
- Je opvangkind persoonlijke aandacht te geven.
- Met oog en oor open te staan voor de eigenheid van ieder kind.
- Het verzorgen van de lichamelijke behoeften: voeding en verschoning.
- Goed om te gaan met eventuele conflicten tussen jullie.
- Het stimuleren van de zelfredzaamheid door het kind taken te geven.
- Je opvangkind de ruimte te geven om zelf dingen te ondernemen en onderzoeken. Blijf een beetje op afstand, maar zorg wel dat je beschikbaar bent en/of kunt ingrijpen als dat nodig is.
- Het regelmatig een compliment te geven.

Een vertrouwde relatie met de ouders van het kind
Je opvangkind zal erop vertrouwen dat het in goede handen is bij jou, als zijn eigen ouders hetzelfde vertrouwen laten zien. Het geeft een kind een veilig gevoel als er wederzijds respect is, de omgang tussen jou en de ouders soepel verloopt en er een goede informatie-uitwisseling is.

Je bouwt aan een vertrouwde relatie door:
- In je contact met ouders alle aandacht voor hen te hebben, in het bijzonder tijdens de wen fase.
- Tijd te nemen voor de informatieoverdracht en afstemming rondom je opvangkind;
  (indien mogelijk) rekening te houden met wensen van ouders.
- Extra aandacht te hebben voor bijzondere levensgebeurtenissen, zoals de komst van een broertje of zusje, echtscheiding of het overlijden van een naaste.