Basisdoel 3: Sociale competenties

Andere kinderen

Andere kinderen zijn een belangrijke oefenplek voor sociale regels: samen spelen, delen, ruzie maken én het weer goedmaken. Dit helpt bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden, zelfvertrouwen en eigenwaarde.

Header basisdoel 3 Sociale competenties

Ga je mee naar de derde kamer op de eerste verdieping …

Binnen jouw opvang heb je aandacht voor de sociale ontwikkeling van je opvangkinderen. Onderdeel hiervan is de emotionele ontwikkeling. Jouw opvang is bij uitstek een plek waar kinderen spelenderwijs met en van elkaar kunnen leren over relaties, emoties, sociaal gedrag en over hoe je met elkaar omgaat. Ook bevat deze nieuwsbrief een praktische tipsheet over het helpen herkennen, benoemen en reguleren van emoties. En lees je meer over de mooiste boeken rond het thema ‘Samen spelen, samen delen’.

Sociale relaties bij de gastouder

Jouw opvang is voor je opvangkinderen een plek waar zij sociale relaties opbouwen met andere kinderen. Soms zijn de kinderen leeftijdsgenoten en sluiten hun belevingswerelden goed op elkaar aan. Maar er kan ook sprake zijn van een groter leeftijdsverschil, wat weer andere sociale vaardigheden vergt. Psycholoog Paul van Geert zegt hierover: ‘elk kind heeft eigen behoeftes, verlangens en belangen die het wil realiseren. Dit leidt tot een complex spel van onderlinge afstemming. Met ruzies, emoties, wisselende vriendschappen en met momenten van alleen of samen spelen. Uiteindelijk leidt het tot vaste en herkenbare patronen van onderling sociaal handelen. Dit proces organiseert zichzelf spontaan, volwassenen hoeven slechts af en toe tussenbeide te komen’.

Sociale relaties tussen kinderen komen dus vaak los van volwassenen, tijdens de dagelijkse bezigheden en in het vrije spel tot stand. Tijdens de opvang zijn er ook momenten waarop er gedrag van kinderen gevraagd wordt, dat zich minder snel van nature ontwikkelt. Denk hierbij aan: op je beurt wachten, luisteren naar elkaar en rekening houden met elkaars belangen en behoeften. Als gastouder ben jij in de ideale positie om kinderen te begeleiden bij deze sociale interacties.

Prosociaal gedrag

Prosociaal gedrag is gedrag gericht op de ander, met de bedoeling een ander bij te staan. Voorbeelden van prosociaal gedrag zijn: troosten, elkaar helpen, verzorgen, geruststellen, samenwerken, samen delen en begrip tonen voor elkaar. Vanaf de peuterleeftijd zijn kinderen steeds beter in staat tot prosociaal gedrag: ze voelen de behoefte van een ander steeds beter aan en willen graag helpen.

Hoe bevorder je prosociaal gedrag?

  • Wijs je opvangkinderen op elkaars aanwezigheid

    Start de dag bijvoorbeeld met een liedje waarbij de kinderen elkaars namen mogen noemen. Benoem wie er is, en wie er eventueel ontbreekt. Of maak er een spelletje van en laat de kinderen een foto ophangen van de kinderen die er zijn.
  • Geef zelf het goede voorbeeld

    Laat zien hoe je iets vriendelijk vraagt. Let hierbij op de woorden die je gebruikt én de toon waarop je je vraag stelt.
  • Creëer mogelijkheden waarbij kinderen kunnen oefenen in samenwerken en samen delen.

    Door goed te observeren herken je momenten waarop je kinderen een extra impuls kunt geven in hun ontwikkeling op dit gebied. Sluit hier bewust bij aan: spreek kinderen gericht aan, stimuleer hun samenwerking en help hen het delen te oefenen. Houd hier ook rekening mee bij het plannen van activiteiten. Je kunt je aandacht richten op één kind dat dit nodig heeft, of juist op een groepje kinderen samen.

Een voorbeeld

Als gastouder ben jij in je gedrag een voorbeeld voor de kinderen. Je bent vriendelijk, luistert naar de kinderen en brengt ze zoveel mogelijk met elkaar in contact. Je zorgt dat er een fijne sfeer heerst en dat er altijd positief wordt gecommuniceerd: je benoemt wat goed gaat en welk gedrag je graag wilt zien. Je doet dit dit door goed te observeren, complimentjes te geven over de dingen die goed gaan en bij te sturen waar nodig. Kinderen worden niet alleen gelaten in het oefenen, jij bent aan de zijlijn aanwezig en verrijkt het spel daar waar nodig. Je hebt oog voor de eigenheid van ieder kind en kan, door het bieden van verschillende soorten activiteiten, juist dát naar boven halen dat nodig is om ieder kind te laten stralen!

Aan de slag

Ga aan de slag met activiteiten die speciaal gericht zijn op 'Andere kinderen' en het basisdoel 'Sociale competenties'

Emoties herkennen

Het document '(Her)kennen van emoties' bevat verschillende activiteiten waarmee je je opvangkinderen op een laagdrempelige manier leert emoties herkennen en reguleren.

Download activiteit 1

Boekenlijst

We delen graag onze favoriete boeken over het onderwerp ‘Samen spelen, samen delen’ met je. En natuurlijk komen hierin alle emoties voorbij!

Download activiteit 2

Pedagogiek voor gastouders

Sociale competenties
Communicatie, tekstballon
Andere kinderen
Theorie
Praktijk
Pedagogisch kwaliteitshuis
Pedagogisch kwaliteitshuis, huis

Handboek Pedagogiek voor gastouders

Wil jij niet wachten tot je alle pedagogische nieuwsbrieven van ViaViela ontvangen hebt? Download dan nu het Handboek Pedagogiek voor gastouders.

Download het handboek